Is ’n antwoord nodig?

deur Udo Karsten

“Hoe voel dit vir ’n ware Christen om sy of haar geloof te verloor? Hoe voel dit as die onmoontlike dit self in jou kom tuismaak? Hoe voel dit vir ’n weder­gebore Christen om weer te sterwe? Wat ervaar jy wanneer God dood is en jyself nie meer so lekker voel nie?”

So begin ’n brief op ‘Kletskerk’, die Kerkbode se internet-gespreksforum. Die skrywer van die brief, wat ’n dok­torsgraad in die teologie en nagraadse studie in filosofie en antieke tale voltooi het, vertel hoe hy êrens “teen sy sin in ateïsme geëindig het nadat selfs agnosti­sis­me onhoudbaar geword het”. “Teen hierdie tyd was my oë volledig oop vir die realiteit van teen­stry­dighede, valshede, foute en absurdi­teite in die Bybel, die onregverdig­heid en wreed­heid in die god­delose wêreld van natuur en kultuur, die logiese foute in my gods­diens­filosofiese argu­men­te vir die bestaan van God en legitimiteit van my gods­dienstige erva­rings, die mensgemaaktheid van godsdiens en die mito­logiese aard van my eie geloof.”

Dit is nie dat ’n mens nie simpatie met die skrywer van die brief kan of wil hê nie, dat die skrywer voel dat hy sy geloof verloor het is te betreur. Dis net dat ’n mens die gevoel kry dat sy getuienis waar­skynlik baie meer sê oor hoe daar deesdae in die teologie (of in sommige universiteite se teolo­giese opleiding?) gedink word, as dat daar werklik rede is om in sak en as “saam met ander te huil oor hul onbeskryfbare verlies [aan geloof] en die ervarings in ’n vreemde wêreld.”

Na aanleiding van bogenoemde is die volgende vraag amper skreiend retories: Is Christelike apolo­getiek nood­saak­lik?

Ten spyte daarvan dat die skrywer van die brief meen dat hy ‘konserwatiewe’ apologetiek geweeg en te lig gevind het, maar miskien juis as gevolg daarvan, is daar wel verskeie redes waarom die taak van die apologeet onontbeerlik is.

Eerstens is dit ’n Bybelse opdrag: “Wees altyd gereed om ’n ant­woord te gee…” Hierdie is ’n antwoord oor die hoop wat in ons leef, ’n antwoord oor wat waar is. (Die apologeet se eerste uitdaging is natuurlik dat die hele konsep van waarheid/antwoord in die post­­­­moderne denkraamwerk onder verdenking staan, dit word as onhoudbare ‘fundamentalisme’ geëtiketteer en daarmee onverwyld as ongeldig verklaar). Die skrywer van bogenoemde brief skep die indruk dat daar selfs in die teologie genoeg waarheid tot valsheid verwring en valsheid vir (postmoderne!) waarheid gesmous word, om te kan sien hoekom dit ’n opdrag is om erns mee te maak.

Tweedens kan die apologetiek sommige mense beslis help om nie te voel dat hulle eers naby die gevaar is om hulle geloof te verloor nie. Dit help Christene om te besef dat hulle twyfel nie nood­wendig dieselfde is as skeptiese ongeloof nie. Dit help hulle om te weet wat hulle glo en hoekom hulle dit kan glo. Dit wys daarop dat die Christelike geloof NIE op teenstrydighede, absurditeite of mens­­gemaakte idees gegrond is nie. Dit kan rasionele verantwoording doen, al getuig dit ter­self­­dertyd van ’n onpeilbare God wat nie bloot tot die rede gereduseer kan word nie.

Derdens is apologetiek nodig in ’n wêreld waar Christenskap dikwels met agterdog en selfs vyan­dig­heid bejeën word. Hoe Christene leef plaas dikwels die inhoud van wat Christene dink onder verdenking. Tog help dit ook nie baie as ’n skyn­bare Christelike lewenstyl deur onsame­hang­ende (of valse) denke gemotiveer word nie. As Chris­tene egter kan leer om hulle denke en dade tot ’n beter geheel te versoen, kan sommige gestereo­tipeerde persepsies en media karikature dalk verander. So ’n integrasie kan dan soos suur­deeg deurwerk tot ’n transformerende invloed op alle aspekte van die samelewing.

Laastens kan die apologetiek selfs mense help wat vasgevang is in die wurggreep van nihilisme (sinne­loosheid) of selfs die doodsheid van “godsdiens”. Dit kan hulle help om by die punt te kom waar hulle kan kies om in ’n verhouding met die lewende God te tree. Tog sal sommige steeds nie tot geloof kom nie en sal ander steeds aanvoer dat hulle hul geloof verloor het. Geen mens of rasionele, apologetiese argument kan iemand oortuig om ‘n Christen te word nie. Selfs die Heilige Gees kan niemand oortuig wat nie oortuig wil word nie. Tog is dit onteenseglik die Heilige Gees se werk om redding en vernuwing te bring. Dit beteken egter nie dat die apologeet se argumente daarom waardeloos, ongeldig of summier weerlê is omdat sommige dit nie kan aanvaar nie. C.S. Lewis verduidelik dit so: “Good philosophy must exist, if for no other reason, because bad philosophy needs to be answered”.

“He must hold firmly to the message which can be trusted and which agrees with the doctrine. In this way he will be able to encourage others with the true teaching and also to show the error of those who are opposed to it.”  (Tit 1:9 GNB)